της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή Βιολόγος, medlabnews.gr
Χρυσαφένια,
νόστιμα και αρωματικά τα πεπόνια συναγωνίζονται τα καρπούζια για τον
τίτλο βασιλιά των φρούτων το καλοκαίρι. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες
πεπονιών, που ξεχωρίζουν από το χρώμα του φλoιού, από το σχήμα ή από το
βάρος.
Τα
cantaloupe ή "muskmelon", όπως και οι άλλες ποικιλίες πεπονιού, είναι
μέλη της μεγάλης οικογένειας των κολοκυνθοειδών (cucurbitacea). Ανήκουν
στo γένος Κουκούμις (Cucumis) και το επιστημονικό όνομα είναι : Cucumis
melo (Πέπων ο κοινός).
Η
λέξη πεπόνι, προέρχεται από το λατινικό melopepo ή melopepone, που
σημαίνει μηλοπέπων, δηλαδή, σε ελεύθερη απόδοση «μήλο – πεπόνι». Στα
ελληνικά έχει επικρατήσει το όνομα πεπόνι (πέπων) ενώ σε άλλες γλώσσες
το πεπόνι λέγεται melon από το πρώτο συνθετικό της λέξης μηλοπέπων
(melopepone).
Για
αρκετό καιρό οι ειδικοί πίστευαν ότι πεπόνι ήρθε από την Κεντρική Ασία
και το Ιράν. Νεότερες μελέτες αναφέρουν ότι μάλλον προέρχεται από την
υποσαχάρια Αφρική. Σ’ αυτές τις περιοχές υπάρχουν ακόμα ορισμένες άγριες
ποικιλίες πεπονιού με μικρούς βρώσιμους καρπούς.
Από
την περιοχή αυτή έγινε γνωστό στη Μέση Ανατολή και στην συνέχεια μέσω
της Ινδίας και του Αφγανιστάν έφτασε έως την Κίνα. Αρχαιολογικά ευρήματα
δείχνουν ότι η καλλιέργεια πεπονιών γινόταν στο Ιράν και στην Κίνα,
πριν από 5000 χρόνια, και την Αίγυπτο, πριν από 4000 χρόνια.
Οι
Έλληνες και οι Ρωμαίοι, γνώριζαν το πεπόνι, αλλά προτιμούσαν το
καρπούζι. Θεωρούσαν το πεπόνι λαχανικό και το κατανάλωναν σε σαλάτες ή
μαγειρεμένο, με ξίδι, πιπέρι και με άλλα μπαχαρικά. Στη Ρώμη, η τιμή
ήταν πολύ υψηλή, λόγω της σπανιότητάς του. Οι Μαυριτανοί στήριξαν την
καλλιέργεια και την παραγωγή του στην Ισπανία τον όγδοο αιώνα, αλλά το
πραγματικό ενδιαφέρον για το πεπόνι ξεκίνησε τον δέκατο πέμπτο ή δέκατο
έκτο αιώνα, όταν είχαν αναπτυχθεί οι γλυκές ποικιλίες φρούτων.
Κατά
τη διάρκεια της Αναγέννησης, ιταλοί μοναχοί δημιούργησαν – με
διασταύρωση στον αγρό- μια ιδιαίτερα νόστιμη αρωματική ποικιλία
πεπονιού, στο οποία έδωσαν το όνομα της παπικής κατοικίας όπου είχε
παραχθεί (Cantalupo).
Ο
Χριστόφορος Κολόμβος, εισήγαγε το πεπόνι στο νησί Ισπανιόλα (Μεγάλες
Αντίλλες) το 1494, κατά το δεύτερο ταξίδι του στην Αμερική. Στην
Κεντρική Αμερική το συναντάμε αργότερα το 1516, στη Βιρτζίνια το 1609
και τη Νέα Υόρκη το 1629.
Το
πεπόνι έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, χαμηλό γλυκαιμικό
δείκτη, πολλά αντιοξειδωτικά και βιταμίνες, ικανοποιεί την πείνα και τη
δίψα χωρίς να χρειάζεται να καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητές του και
χωρίς να δημιουργεί απότομη αύξηση του σακχάρου στο αίμα.
Το
πεπόνι, όπως και όλα τα φρούτα, οφείλει τη γλυκιά του γεύση στη
φρουκτόζη. Η φρουκτόζη δεν προκαλεί υπεργλυκαιμία όπως η ζάχαρη, για
αυτόν το λόγο δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα με τα γλυκίσματα. Έτσι
μπορείτε να εξηγήσετε το λόγο που τα φρούτα συστήνεται να καταναλώνονται
καθημερινά σε αρκετά μεγάλες ποσότητες, ενώ τα γλυκά περιορίζονται σε 1
με 2 φορές την εβδομάδα. Τα φρούτα έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και
μας βοηθούν να έχουμε ισορροπημένη καμπύλη γλυκόζης, με αποτέλεσμα για
τις 2-3 επόμενες ώρες από την κατανάλωσή τους να νιώθουμε πλήρεις και
ήρεμοι.
Έχει
αντιοξειδωτικές, αντιθρομβωτικές, αντικαρκινικές και αντιγηραντικές
ιδιότητες, συμβάλλει στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης και της
χοληστερόλης του αίματος, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθάει
στην προστασία της όρασης και του δέρματος.
Το
πεπόνι είναι μια φυσική πηγή πολύτιμων αντιοξειδωτικών ουσιών, καθώς
κρύβει μέσα του βιταμίνη C και β-καροτίνη. Οι ουσίες αυτές προστατεύουν
τον οργανισμό από διάφορους τύπους καρκίνου, καρδιακά νοσήματα άλλα και
προβλήματα που συνδέονται με τη μεγάλη ηλικία, όπως ο καταρράκτης.
Tο πεπόνι περιέχει επίσης χρήσιμα μέταλλα, όπως είναι το κάλιο και το μαγγάνιο. Tο πεπόνι περιέχει επίσης χρήσιμα μέταλλα, όπως είναι το κάλιο και το μαγγάνιο.
Είναι ως φρούτο πλούσιο σε κάλιο, που συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση
της αρτηριακής πίεσης, έχει διουρητική δράση και μπορεί να παρεμποδίσει
την κακή χοληστερόλη (LDL) να υποστεί χημικές μεταβολές που προκαλούν
προβλήματα στον οργανισμό. Το μαγγάνιο χρησιμοποιείται από το σώμα ως
συν-παράγοντας για την αντιοξειδωτικού ενζύμου, δισμουτάση του
υπεροξειδίου. Η Δισμουτάση του υπεροξειδίου(SOD), είναι ένα ένζυμο,
γνωστό για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Είναι παρούσα σε ορισμένα
τμήματα του πεπονιού, ιδίως της ποικιλίας cantaloupe.
Περιέχει βιταμίνη Α,
η οποία είναι σημαντική για καλύτερη όραση και αποτελεσματικότερη άμυνα
σε μολύνσεις καθώς ενδυναμώνει τα λεμφοκύτταρα του οργανισμού
Περιέχει ακόμη βιταμίνη Β6, η οποία συμβάλλει στη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου καθώς συντελεί στην καλύτερη πνευματική και ψυχολογική υγεία.
Πλούσιο,
σε κάλιο, συμβάλλει στη ρύθμιση της καρδιακής λειτουργίας και της
αρτηριακής πίεσης, διαθέτοντας συνάμα διουρητική δράση (κυρίως λόγω του
μεγάλου ποσοστού νερού που περιέχει). Σε μία πρόσφατη μελέτη, οι
ερευνητές διαπίστωσαν ότι άτομα με υψηλότερα επίπεδα καλίου στον
οργανισμό τους σημείωσαν την χαμηλότερη πίεση αίματος.
Τα
πεπόνια έχουν ένα αντιπηκτικό χημικό, την αδενοσίνη, που υπάρχει επίσης
στα κρεμμύδια, το σκόρδο και τα μανιτάρια. Η ουσία αυτή βοηθά στην
αραίωση του αίματος, ελαττώνοντας τις πιθανότητες καρδιακών προσβολών
και εγκεφαλικών επεισοδίων.
Η
κατανάλωση πεπονιού λόγω της περιεκτικότητας του σε φυτικές ίνες αλλά
και σε υγρασία βοηθάει στην κινητικότητα του εντέρου και στην
καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας
Tο
πεπόνι αποτελεί συστατικό αρκετών καλλυντικών επιβεβαιώνοντας τη θεωρία
ότι τονώνει το δέρμα και βελτιώνει την ακμή κατά τη διάρκεια της
εφηβείας.
ΠΩΣ ΒΟΗΘΑΕΙ ΣΤΟ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ
Περιέχει
βιταμίνη Α, Β6, θειαμίνη και νιασίνη, ενώ δεν περιέχει καθόλου
χοληστερόλη. Η νιασίνη είναι εκείνη που παίζει ενεργό ρόλο στην
λιπόλυση. Τα αντιοξειδωτικά στοιχεία που περιέχει σε συνδυασμό με τη
βιταμίνη C καταπολεμούν την ενοχλητική όψη φλοιού πορτοκαλιού και
βοηθούν στην παραγωγή κολλαγόνου. Τέλος, έχει ελάχιστες θερμίδες, αφού
μόλις 100 γρ. ισοδυναμούν με 34 θερμίδες, ενώ έχει την ιδιότητα να
φουσκώνει το στομάχι και άρα να βοηθά στην πρόσληψη λιγότερων θερμίδων.
Σύσταση του πεπονιού ανά 100 γραμμάρια φρούτου χωρίς φλούδα (1 μικρό μπολ)
Mέση Διατροφική Ανάλυση Πεπονιού ανά 100g
| Ενέργεια | 34 Kcal |
| Υδατάνθρακες | 8.6 g |
| Πρωτεΐνες | 0.84 g |
| Ολικά Λιπαρά | 0.19 g |
| Διαιτητικές φυτικές ίνες | 0.9 g |
| Βιταμίνες |
|
| Νιασίνη | 0.734 mg |
| Παντοθενικό οξύ | 0.105 mg |
| Πυριδοξίνη | 0.072 mg |
| Ριβοφλαβίνη | 0.026 mg |
| Θειαμίνη | 0.017 mg |
| Βιταμίνη A | 3382 IU |
| Βιταμίνη C | 36.7 mg |
| Βιταμίνη E | 0.05 mg |
| Βιταμίνη K | 2.5 μg |
| Ηλεκτρολύτες |
|
| Νάτριο | 1 mg |
| Κάλιο | 267 mg |
| Μέταλλα |
|
| Ασβέστιο | 9 mg |
| Χαλκός | 41 μg |
| Σίδηρος | 0.21mg |
| Μαγνήσιο | 12mg |
| Μαγγάνιο | 0.041 mg |
| Ψευδάργυρος | 0.18 mg |
| Φυτοχημικά |
|
| ß-καροτένιο | 2020 μg |
| ß-κρυπτοξανθίνη | 1 μg |
| Λουτείνη - Ζεαξανθίνη | 26 μg |
Σχετικά δύσπεπτο, πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή από άτομα με πεπτικές διαταραχές.
Επιλογή:
Προτιμάτε πεπόνι μικρό αλλά βαρύ για το μέγεθός του, με μίσχο που
υποχωρεί κατά την πίεση. Θα πρέπει να αναδίδει ένα γλυκό, ευχάριστο
άρωμα, όχι όμως ιδιαίτερα έντονο, γιατί τότε μπορεί να είναι πάρα πολύ
ώριμο.
Αποθήκευση: Όταν το κόψετε, διατηρήστε το στο ψυγείο σκεπασμένο με ζελατίνα τροφίμων και καταναλώστε το εντός 1-2 ημερών.
Τρόπος κατανάλωσης: Μπορεί
να φαγωθεί μόνο του κομμένο σε φέτες, να προστεθεί σε φρουτοσαλάτες ή
να συνδυαστεί με λεπτές φέτες αλλαντικών (π.χ. προσούτο), τυρί ή μια
μπάλα παγωτό. Ταιριάζει επίσης με το γάλα και το γιαούρτι, προσδίδει
ξεχωριστή νοστιμιά σε smoothies, milk shakes, σορμπέ και γρανίτες.
Δεν πρέπει να μένει κομμένο σε φέτες για πολλή ώρα γιατί η βιταμίνη C που περιέχει καταστρέφεται γρήγορα αν εκτεθεί στον αέρα.
Πεπόνι ή καρπούζι;
Στο
διατροφικό δίλημμα, λοιπόν, «καρπούζι ή πεπόνι», απαντάμε ότι και τα
δύο είναι σημαντικό να τα εντάξουμε στη διατροφή τόσο τη δική μας όσο
και των παιδιών μας, αφού έχουν εξίσου ωφέλιμες δράσεις για την υγεία
!!!
