Ο
πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δεν θέλησε να σχολιάσει αν θα δεχθεί
μια ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας σε περίπτωση που αποφασίσει πως τα
αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών της 3ης Νοεμβρίου θα είναι
αποτέλεσμα νοθείας και πρότεινε την κινητοποίηση του στρατού βάση του
Νόμου περί Εξέγερσης (Insurrection Act) που χρονολογείται πριν από 200
χρόνια προκειμένου να καταστείλει την αναταραχή, αν κερδίσει.
«Κοιτάξτε, αυτό λέγεται εξέγερση. Απλώς τους στέλνουμε και το κάνουμε πολύ εύκολα», δήλωσε ο Τραμπ στο Fox News τον Σεπτέμβριο.
- Τι είναι ο Νόμος περί Εξέγερσης;
Βάσει
του Συντάγματος των ΗΠΑ, οι κυβερνήτες των πολιτειών έχουν την
πρωταρχική εξουσία για τη διατήρηση της τάξης μέσα στα σύνορα των
πολιτειών τους. Ο Posse Comitatus Act που ανάγεται στο 1878, απαγορεύει στον ομοσπονδιακό στρατό να συμμετέχει στην εγχώρια επιβολή του νόμου.
Ο Insurrection Act, μια
εξαίρεση στον Posse Comitatus Act που ανάγεται στο 1807, επιτρέπει στον
πρόεδρο να στείλει δυνάμεις των ΗΠΑ για να καταστείλουν μια εγχώρια
εξέγερση.
Επίκληση του Νόμου για την Εξέγερση έχει γίνει
δεκάδες φορές στην ιστορία των ΗΠΑ, αλλά σπάνια μετά το κίνημα πολιτικών
δικαιωμάτων της δεκαετίας του 1960.
Τελευταία φορά τον
επικαλέστηκε το 1992 ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους πατήρ, όταν η αθώωση
τεσσάρων αστυνομικών του Λος Άντζελες για τον άγριο ξυλοδαρμό του μαύρου
αυτοκινητιστή Ρόντνεϊ Κινγκ οδήγησε σε φονικές ταραχές. Ο κυβερνήτης
της Καλιφόρνια είχε υποστηρίξει τότε τη χρήση βίας από την κυβέρνηση
Μπους.
Ο νόμος δίνει στον πρόεδρο «τρομερές εξουσίες» και πρέπει
να χρησιμοποιείται μόνο ως έσχατη λύση, δήλωσε ο απόστρατος
αντιστράτηγος Τζον Άλτενμπουργκ, που εργάζεται ως δικηγόρος στην
Ουάσινγκτον.
- Ο Τραμπ επικαλέστηκε τον νόμο στις αντιρατσιστικές διαδηλώσεις φέτος;
Ο
Τραμπ είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να επικαλεστεί τον νόμο ως απάντηση
στη βία και στις λεηλασίες που σημειώθηκαν στις κυρίως ειρηνικές
αντιρατιστικές διαδηλώσεις τον Ιούνιο. Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος
εγκατέλειψε την ιδέα μετά την απόρριψή της από τον υπουργό Άμυνας Μαρκ
Έσπερ.
Αντί γι΄αυτό ο Τραμπ έστειλε πράκτορες του υπουργείου
Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS) των ΗΠΑ σε πόλεις όπως η πρωτεύουσα
Ουάσινγκτον και το Πόρτλαντ του Όρεγκον.
Οι πράκτορες αυτοί διαθέτουν στρατιωτικού τύπου εξοπλισμό, αλλά είναι πολίτες και δεν αποτελούν μέλη των ενόπλων δυνάμεων.
Σε
περίπτωση αναταραχής στις 3 Νοεμβρίου ή τις επόμενες ημέρες, ο Τραμπ
είναι πιο πιθανό να ενεργοποιήσει αυτούς τους ομοσπονδιακούς πράκτορες
παρά τον στρατό, δήλωσε ο Τζίμι Γκουρουλέ, καθηγητής Νομικής στο
Πανεπιστήμιο Νοτρ Νταμ και πρωην αξιωματούχος του υπουργείου
Δικαιοσύνης.
Για να το κάνει, ο Τραμπ θα πρέπει να επικαλεστεί
παραβίαση κάποιου ομοσπονδιακού νόμου. Οι πράκτορες του DHS που
στάλθηκαν στο Πόρτλαντ νωρίτερα φέτος είχαν την αποστολή να επιβάλουν
τον νόμο σε περιπτώσεις βανδαλισμού ομοσπονδιακής περιουσίας, όπως τα
κτίρια των δικαστηρίων.
- Μπορεί ο Τραμπ να ενεργοποιήσει την εθνοφρουρά;
Ναι,
η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να ενεργοποιήσει ή να
«ομοσπονδοποιήσει» τη Στρατιωτική Εθνική Φρουρά, μια εφεδρική δύναμη που
αποτελείται από στρατιώτες μερικής απασχόλησης. Αυτοί οι
‘πολίτες-στρατιώτες’ ενεργοποιούνται συνήθως από τους κυβερνήτες, αλλά η
ομοσπονδιακή νομοθεσία επιτρέπει επίσης στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να τους
ενεργοποιήσει.
Από τη στιγμή που θα «ομοσπονδοποιηθούν», οι
στρατιώτες της εθνοφρουράς τίθενται πλήρως υπό τη διοίκηση και τον
έλεγχο του υπουργού Άμυνας έως ότου επιστρέψουν σε πολιτικό καθεστώς.
Φέτος,
πολλοί κυβερνήτες πολιτειών ενεργοποίησαν την εθνοφρουρά για να
ανταποκριθούν στην πανδημία του κορονοϊού και για να υποστηρίξουν την
τοπική επιβολή του νόμου στην καταστολή ταραχών.
- Άρα ο Τραμπ δεν χρειάζεται έγκριση κυβερνήτη για να στείλει στρατεύματα;
Ακριβώς,
βάση του Νόμου περί Εξέγερσης, αν ο πρόεδρος αποφασίσει ότι μια
εξέγερση έχει καταστήσει «ανεφάρμοστη» την επιβολή του νόμου μέσω των
συνήθων νομικών διαδικασιών, μπορεί να ενεργοποιήσει τις ένοπλες
δυνάμεις χωρίς έγκριση κυβερνήτη «προκειμένου να επιβάλει την τήρηση
αυτών των νόμων ή να καταστείλει την εξέγερση».
Ιστορικά, πρόεδροι και κυβερνήτες γενικά συμφωνούσαν σχετικά με την αναγκαιότητα αποστολής στρατιωτών.
Ο
Τραμπ μπορεί να ενεργοποιήσει τους πράκτορες του DHS, που είναι
υπάλληλοι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ή την εθνοφρουρά χωρίς έγκριση
κυβερνήτη.
Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί στις εξουσίες του
προέδρου. Βάσει της ομοσπονδιακής νομοθεσίας, η επέμβαση του στρατού ή
άλλων ομοσπονδιακών πρακτόρων σε εκλογές είναι παράνομη.
- Μπορούν τα δικαστήρια να μπλοκάρουν τη χρήση βίας από τον πρόεδρο;
Ναι,
αλλά τα δικαστήρια ιστορικά υπήρξαν απρόθυμα στο να αμφισβητήσουν
στρατιωτικές διακηρύξεις από τον πρόεδρο, δήλωσε ο Ρόμπερτ Τσέσνεϊ,
καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας.
«Όταν ένας πρόεδρος
ισχυρίζεται ότι τα γεγονότα επί του πεδίου απαιτούν επίκληση του Νόμου
περί Εξέγερσης, τα δικαστήρια κατά κανόνα δεν το αμφισβητούν», είπε ο
Τσέσνεϊ. Οι δικαστές, ωστόσο, μπορούν να διαφωνήσουν με τον πρόεδρο, αν
πιστεύουν πως ο Τραμπ στηρίχθηκε σε αναληθείς ισχυρισμούς για να
δικαιολογήσει τη χρήση βίας, συνέχισε.
Αν ο Τραμπ στείλει
πράκτορες του DHS ή ομοσπονδιακούς πράκτορες, αυτοί πρέπει να σεβασθούν
τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών. Οργανώσεις προάσπισης των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών,
κατηγόρησαν τους πράκτορες στο Πόρτλαντ ότι προέβησαν σε συλλήψεις που
παραβίαζαν τα συνταγματικά δικαιώματα διαδηλωτών και δημοσιογράφων.
Όμως η κυβέρνηση Τραμπ είχε νομότυπα την εξουσία να χρησιμοποιήσει τους πράκτορες, σύμφωνα με νομομαθείς.
