Οι
αμερικανικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα Τρίτη 3 Νοεμβρίου είναι οι
κρισιμότερες στην αμερικανική πολιτική ιστορία και ιδιαίτερα κρίσιμες
και για την ίδια την τύχη του πλανήτη μετά τον Β'ΠΠ καθώς το μέγεθος των
ΗΠΑ και κυρίως η οικονομία της αποτελεί «βαρόμετρο» για το πως θα
λειτουργεί ο υπόλοιπος κόσμος.
Αυτό
που λίγοι γνωρίζουν στην Ελλάδα είναι το περίπλοκο σύστημα διεξαγωγής
των αμερικανικών εκλογών κατά το οποίο δεν κερδίζει αυτός που έχει τις
περισσότερες ψήφους σε εθνικό επίπεδο όπως γίνεται στο σύνολο των χωρών
του πλανήτη, αλλά αυτός που κερδίζει τους περισσότερους εκλέκτορες και
άρα τις περισσότερες πολιτείες.
Τον
πρόεδρο των Η.Π.Α τον εκλέγει ο αμερικανικός λαός, μέσω της εκλογής
του «Κολεγίου των Εκλεκτόρων», δηλαδή η εκλογή είναι έμμεση, όχι άμεση,
χαρακτηριστικό της προεδρικής δημοκρατίας της υπερατλαντικής
υπερδύναμης.
Το συγκεκριμένο σώμα αποτελείται συνολικά από 538 μέλη και η κάθε Πολιτεία έχει έναν προκαθορισμένο αριθμό εκλεκτόρων.
Εκλέγεται
λοιπόν αυτός που θα λάβει 270 ψήφους εκλεκτόρων. Η κάθε από τις 50
πολιτείες (εκτός από την πρωτεύουσα Ουάσιγκτον, που δεν ανήκει σε καμία
Πολιτεία) έχουν έναν προκαθορισμένο αριθμό εκλεκτόρων, που ορίζεται
κυρίως βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων όχι όμως σε απόλυτο βαθμό).
Βασικά το αμερικανικό σύστημα είναι έτσι δομημένο ώστε να μην νιώθει καμία πολιτεία «ριγμένη». Μην
ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια ομοσπονδιακή χώρα και μια ομοσπονδία για να
μην έχει τάσεις διάλυσης θα πρέπει κάθε μέλος της να νιώθει ισότιμο και
όχι «παρίας» των υπολοίπων.
Ο αμερικανικός λαός ψηφίζει για πρόεδρο αλλά επί της ουσίας διατάσσει τους Εκλέκτορες, που συγκροτούν μετά το σώμα του «Κολεγίου των Εκλεκτόρων» να ψηφίσουν αυτό που αποφάσισε η Πολιτεία τους.
Τώρα,
η ιδιοτροπία με τους εκλέκτορες είναι πως ο νικητής της κάθε πολιτείας
παίρνει όλους τους εκλέκτορες με εξαίρεση το Μέιν και την Νεμπράσκα,
όπου οι εκλέκτορες μοιράζονται αναλογικά με τα ποσοστά των υποψηφίων
(που αυτό θα ήταν το λογικό)
Έτσι αν κάποιος κερδίσει μία Πολιτεία ακόμα και με μία ψήφο διαφορά εξασφαλίζει το σύνολο των εκλεκτόρων.
Αν
ένας υποψήφιος κερδίσει περισσότερες Πολιτείες από τον αντίπαλο του,
αλλά ο αντίπαλός του έχει εξασφαλίσει τη νίκη σε Πολιτείες που
αναδεικνύουν περισσότερους εκλέκτορες, τότε θα χάσει την προεδρία των
Η.Π.Α.
Το ίδιο μπορεί να ισχύσει και για τον απόλυτο
αριθμό ψήφων σε εθνικό επίπεδο κάτι που έγινε δύο φορές τα τελευταία 20
χρόνια με τον Αλ Γκορ και την Χίλαρι Κλίντον που πήραν περισσότερες
ψήφους από τον Τζορτζ Μπους και τον Ντόναλντ Τραμπ αντιστοίχως αλλά
έχασαν.
Η Καλιφόρνια διαθέτει 55 εκλέκτορες, το Τέξας 38, η Νέα
Υόρκη 29, ενώ άλλες Πολιτείες όπως η Αλάσκα και το Ντελαγουέρ διαθέτουν
μόλις 3, οπότε δεν έχει σημασία πόσες Πολιτείες κερδίζει κάποιος αλλά
ποιες είναι αυτές σε «μέγεθος» και αν δίνουν τον «μαγικό» αριθμό των 270
εκλεκτόρων
.
Αξίζει
να πούμε πως οι εκλέκτορες ορίζονται από τα κόμματα, αλλά μόνο σε 24
Πολιτείες είναι υποχρεωμένοι να τηρήσουν την εντολή των συμπολιτών
τους.
Στις άλλες δεν απαγορεύεται να παρακάμψουν
την λαϊκή εντολή, αλλά αυτό έχει συμβεί ελάχιστες φορές. Βέβαια αν
κάποιοι εκλέκτορες στερήσουν την προεδρία από τον νόμιμα εκλεγμένο
Πρόεδρο της χώρας θα αντιμετωπίσουν και τις συνέπειες αφού θα έχουν
εξοργίσει τους ψηφοφόρους των οποίων την θέληση δεν θα έχουν κάνει
σεβαστή.
Στα περίπου 210 χρόνια λειτουργίας του
συστήματος αυτού, και επί 18.000 περίπου εκλεγέντων εκλεκτόρων, μόλις 9
δεν τήρησαν την προεκλογική δέσμευση.
Πάντως,
μετά τις εκλογές, οι εκλέκτορες συναντώνται στην πρωτεύουσα της κάθε
πολιτείας την πρώτη Δευτέρα μετά την δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου για
να αναδείξουν το νέο Πρόεδρο.
Αν
δεν συγκεντρωθεί ο αριθμός των 270 εκλεκτόρων που εκλέγει Πρόεδρο,
τότε αναλαμβάνει η «Βουλή των Αντιπροσώπων» και αποφασίζει το ποιος θα
είναι ο επόμενος Πρόεδρος των Η.Π.Α Αυτό συνέβη στις εκλογές του 1800
και του 1824.
Αξίζει να προσθέσουμε πως προβλέπεται
ειδικό βάρος στις μικρότερες Πολιτείες. Η Καλιφόρνια, διαθέτει το 12,03%
του πληθυσμού των ΗΠΑ ενώ στο Σώμα των Εκλεκτόρων οι 55 ψήφοι της
αντιπροσωπεύουν το 10,22% του συνόλου.
Δίνεται ιδιαίτερο βάρος στο
να είναι οι Πολιτείες «ευχαριστημένες» και όχι οι πολίτες. Οι Η.Π.Α
είναι Ομοσπονδία και σαν Ομοσπονδία έχει ιδιαιτερότητες.
Τώρα
σε ότι αφορά τις τελευταίες δημοσκοπήσεις και το που βρίσκονται οι δύο
υποψήφιοι, την λεγόμενη «ψήφο σε εθνικό επίπεδο» μάλλον θα την πάρει ο
Τ.Μπάιντεν αλλά το ποιος θα πάρει τις κρίσιμες Πολιτείες και θα εκλεγεί
πρόεδρος είναι αρκετά αμφίρροπο.
Ο Δημοκρατικός
προεδρικός υποψήφιος διατηρεί σημαντικό προβάδισμα τεσσάρων έως δέκα
ποσοστιαίων μονάδων, σύμφωνα με τις τελευταίες πανεθνικές δημοσκοπήσεις
που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα.
Ο μέσος όρος των
δημοσκοπήσεων του fivethirtyeight.com φέρνει τον Μπάιντεν μπροστά με
8,4%, ενώ το Real Clear Politics του δίνει προβάδισμα 6,7%. Ωστόσο, ο
Ν.Τραμπ εμφανίζεται να ανακτά έδαφος σε ορισμένες από τις αμφίρροπες
πολιτείες οι οποίες δίνουν και την προεδρία.
Συν
τοις άλλοις οι δύο εταιρείες δημοσκοπήσεων που πρόβλεψαν τη νίκη Τραμπ
το 2016 εναντίον όλων δηλαδή η Rasmussen Reports και η Trafalgar Group,
προβλέπουν η μεν πρώτη «ντέρμπι» και η μεν δεύτερη «νίκη στις
καθυστερήσεις» για τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στη Φλόριντα, τη
μεγαλύτερη από τις αμφίρροπες πολιτείες, ο Μπάιντεν προηγείται με μόλις
1,7% σύμφωνα με τον μέσο όρο των σημαντικότερων δημοσκοπήσεων.
Η
τελική σφυγμομέτρηση των Ipsos / Reuters δίνει επίσης πολύ μικρό
προβάδισμα στον Μπάιντεν στη Φλόριντα και τον φέρνει σχεδόν ισόπαλο με
τον Τραμπ στη Βόρεια Καρολίνα και στην Αριζόνα, αν και πανεθνικά
προηγείται με οκτώ μονάδες (52% έναντι 44%) του Ρεπουμπλικάνου αντιπάλου
του.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αν ο Τραμπ κρατήσει υπό τον έλεγχό
του τη Φλόριντα, όπου έχει ήδη ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, με τους
29 εκλέκτορες, την οποία είχε αποσπάσει προ τετραετίας από τη Χίλαρι
Κλίντον με μόλις 1,2% τότε μπορεί να επανεκλεγεί.
Οι
επιστολικές ψήφοι θα καταμετρηθούν στην πολιτεία αυτή στη διάρκεια της
ημέρας, πράγμα που σημαίνει ότι αν δεν είναι οριακή η μάχη, μπορεί να
ανακοινωθεί ο νικητής της αναμέτρησης πριν από τα μεσάνυχτα τοπική ώρα.
Αν
χάσει ο Μπάιντεν στη Φλόριντα, η προσοχή θα στραφεί στην Πενσιλβάνια,
στο Ουισκόνσιν και στο Μίσιγκαν, τρεις πολιτείες του λεγόμενου «γαλάζιου
τείχους» των Δημοκρατικών, που απέσπασε ο Τραμπ το 2016.
Στην
Πενσιλβάνια με τους 20 εκλέκτορες ο Μπάιντεν διατηρεί κατά μέσο όρο,
σύμφωνα με το Real Clear Politics, ένα προβάδισμα 2,5 ποσοστιαίων
μονάδων. Στο Μίσιγκαν με τους 16 εκλέκτορες προηγείται με 4,8% και στο
Ουισκόνσιν με τους 10 εκλέκτορες είναι μπροστά με 6,6%.
Αν
επικρατήσει και στις τρεις αυτές πολιτείες και διατηρήσει εκείνες που
κέρδισε η Χίλαρι Κλίντον προ τετραετίας, τότε θα είναι ο επόμενος
πρόεδρος των ΗΠΑ.
Ωστόσο, οι μάχες στις πολιτείες αυτές
αναμένονται στήθος με στήθος. Αυτός είναι και ο λόγος που ανησυχούν στο
στρατόπεδο του Μπάιντεν, δεδομένου ότι και πριν από τις εκλογές του 2016
οι σφυγμομετρήσεις έδιναν παρόμοιο πανεθνικό προβάδισμα στη Χίλαρι
Κλίντον, που κέρδισε μεν τη λαϊκή ψήφο, αλλά έχασε αρκετές αμφίρροπες
πολιτείες με αποτέλεσμα τελικός νικητής να στεφθεί ο Τραμπ.
Πάντως
η Trafalgar Group θεωρεί ότι οι πολιτείες αυτές θα επιλέξουν Τραμπ
καθώς η εταιρεία θεωρεί ότι «διαβάζει» τους «κρυφούς ψηφοφόρους» του
Αμερικανού προέδρους, κάτι το οποίο το απέδειξε το 2016.
