Διαβάστε την Σκέψη των Άλλων με Αυτούς τους Τρόπους Συστήνουν Επιστήμονες!

Η ενσυναίσθηση (συναισθηματική ταύτιση) μας επιτρέπει να καταλαβαίνουμε τα συναισθήματα των άλλων, να εντοπίζουμε και να κατανοούμε όσα νιώθουν και να αποκαλύπτουμε τα κίνητρά τους, με λίγα λόγια μας επιτρέπει να βλέπουμε τα πράγματα από την πλευρά τους. Το πώς μπορούμε να χειραγωγήσουμε την ενσυναίσθηση παραμένει αντικείμενο έντονης συζήτησης στις γνωστικές επιστήμες.

Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν πως έχουν ανακαλύψει μια πρώτη απάντηση. Ισχυρίζονται πως όλοι μας έχουμε την ικανότητα να διαβάζουμε το μυαλό των άλλων. Η θεωρία τους αυτή άργησε να κερδίσει την αποδοχή, αλλά πλέον πληθαίνουν οι αποδείξεις που την επιβεβαιώνουν.

Κατοπτρικοί νευρώνες (αντανακλαστικά)

Το 1996, τρεις νευροεπιστήμονες μελετούσαν σχολαστικά τον εγκέφαλο ενός πιθήκου μακάκου, όταν κατά λάθος ανακάλυψαν ένα περίεργο σύμπλεγμα κυττάρων στο προκινητικό φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον προγραμματισμό της κίνησης. Το σύμπλεγμα των κυττάρων ενεργοποιούνταν όχι μόνο όταν ο πίθηκος εκτελούσε μια ενέργεια, αλλά και όταν παρατηρούσε την ίδια ενέργεια που εκτελούσε κάποιος άλλος. Τα κύτταρα αντέδρασαν με τον ίδιο τρόπο κι όταν η ίδια μαϊμού έκανε την κίνηση για να πιάσει ένα φιστίκι από το δέντρο, κι όταν απλώς παρακολουθούσε με ζήλια μια άλλη μαϊμού ή έναν άνθρωπο να κάνει την ίδια κίνηση για να πιάσει το φιστίκι.

Επειδή τα κύτταρα αντανακλούσαν τις ενέργειες που ο πίθηκος παρατηρούσε σε άλλους, οι νευροεπιστήμονες τα ονόμασαν «κατοπτρικούς νευρώνες»(νευρώνες καθρέπτες)

Επόμενα πειράματα επιβεβαίωσαν την ύπαρξη των κατοπτρικών νευρώνων και στους ανθρώπους ενώ αποκάλυψαν άλλη μια έκπληξη. Εκτός από το να αντανακλούν και να αντικατοπτρίζουν ενέργειες και κινήσεις, τα κύτταρα αυτά μπορούν να αντανακλούν αισθήσεις και τα συναισθήματα.

«Οι κατοπτρικοί νευρώνες λειτουργούν σαν να βρισκόμαστε στο σώμα κάποιου άλλου ατόμου», ανέφερε ο Μάρκο Iacoboni, νευροεπιστήμονας της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες. «Ουσιαστικά, με τους κατοπτρικούς νευρώνες δεν μπορούμε να προσποιούμαστε, επειδή βρισκόμαστε στο μυαλό των άλλων».

Από την στιγμή της ανακάλυψής τους, οι κατοπτρικοί νευρώνες έχουν εμπλακεί σε ένα ευρύ φάσμα φαινομένων, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ψυχικών διαταραχών. Οι κατοπτρικοί νευρώνες μπορούν να βοηθήσουν τους γνωστικούς επιστήμονες να εξηγήσουν πώς τα παιδιά αναπτύσσουν την Θεωρία του Πνεύματος (ToM), η οποία εξηγεί το πως τα παιδιά κατανοούν τα συναισθήματα των μεγαλυτέρων. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στις έρευνες σχετικά με τον αυτισμό, στις οποίες αυτό το είδος της κατανόησης συχνά λείπει.

Θεωρίες βασισμένες στη Θεωρία (Theory theory)

Με τα χρόνια, οι γνωστικοί επιστήμονες έχουν καταλήξει σε μια σειρά από θεωρίες για να εξηγήσουν πως η Θεωρία του Πνεύματος (Theory of Mind) αναπτύσσεται. Η«Θεωρίες βασισμένες στη θεωρία (Theory theory)» και η «θεωρία της προσομοίωσης (Simulation theory)» είναι επί του παρόντος δύο από τις πιο δημοφιλείς.

Η Theory theory περιγράφει τα παιδιά ως εκκολαπτόμενους κοινωνικούς επιστήμονες. Η ιδέα εδώ είναι ότι τα παιδιά συλλέγουν αποδείξεις – με τη μορφή νευμάτων και εκφράσεων – και χρησιμοποιούν ένα καθημερινό σύστημα κατανόησης των ανθρώπων για να αναπτύξουν θεωρίες στο μυαλό τους που να εξηγούν και να προβλέπουν την ψυχική κατάσταση και τη διάθεση των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή.

Ο Vittorio Gallese, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Πάρμα στην Ιταλία και ένας από τους πρώτους επιστήμονες που ανακάλυψαν τους κατοπτρικούς νευρώνες, δίνει ένα άλλο όνομα σε αυτή τη θεωρία: ο ίδιος την αποκαλεί «Προσέγγιση Vulcan», προς τιμήν του Σποκ απο το Star Trek, ο οποίος ανήκε στην εξωγήινη φυλή που ονομαζόταν Vulcans, οι οποίοι καταπίεζαν τα συναισθήματα τους υπέρ της λογικής. Για τον Σποκ ήταν συχνά αδύνατον να κατανοήσει τα συναισθήματα που κρύβονται πίσω από την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Ο ίδιος ο Gallese προτιμά την θεωρία της προσομοίωσης σε σχέση με αυτήν της Προσέγγισης Vulcan.

(Διαβάστε το Σχετικό Άρθρο: Το Μυαλό Έχει Ένα Κουμπί Διαγραφής! Μάθε Πως να το Χρησιμοποιείς και Πάτα Τώρα το Delete!)

Αυθόρμητη ανάγνωση της σκέψης

Η Θεωρία της Προσομοίωσης προτείνει πως είναι έμφυτο μέσα μας να διαβάζουμε τη σκέψη των άλλων. Τοποθετούμε νοητικά τον εαυτό μας στη θέση κάποιου άλλου και προσπαθούμε να τροποποιήσουμε το δικό μας μυαλό ώστε να μοιάζει με του άλλου.

Ο Gallese ισχυρίζεται ότι όταν αλληλεπιδρούμε με κάποιον, κάνουμε πολύ περισσότερα από το να παρατηρούμε απλώς τη συμπεριφορά του. Πιστεύει πως δημιουργούμε εσωτερικές αναπαραστάσεις των ενεργειών, των αισθήσεων και των συναισθημάτων του μέσα μας, σαν να είμαστε εμείς αυτοί που κινούνται, που σκέφτονται και αισθάνονται.

Αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν ότι οι κατοπτρικοί νευρώνες ενσωματώνουν τις προβλέψεις της θεωρίας της προσομοίωσης. «Μοιραζόμαστε με τους άλλους, όχι μόνο τον τρόπο που συνήθως δρουν ή τα υποκειμενικά συναισθήματα και της αισθήσεις που βιώνουν, αλλά και τα νευρωνικά κυκλώματα που επιτρέπουν αυτές τις ίδιες δράσεις, τα ίδια συναισθήματα και τις ίδιες αισθήσεις: το σύστημα των κατοπτρικών νευρώνων», ανέφερε ο Gallese στο LiveScience.

Ωστόσο ο Gallese επισημαίνει πως οι δύο θεωρίες δεν αλληλοαναιρούνται. Αν το σύστημα των κατοπτρικών νευρώνων είναι ελαττωματικό ή κατεστραμμένο και η ικανότητά μας να συμπάσχουμε χαθεί, τότε η μέθοδος της εξαγωγής εικασιών μέσω της παρατήρησης με βάση την Theory theory μπορεί να είναι η μόνη επιλογή που απομένει. Μερικοί επιστήμονες υποψιάζονται ότι αυτό συμβαίνει στα αυτιστικά άτομα, των οποίων η ψυχική διαταραχή δεν τους επιτρέπει να κατανοήσουν τις προθέσεις και τα κίνητρα των άλλων.

Συμπέρασμα

Η προσωπικότητά μας έχει προέλθει μέσω του διαβάσματος της σκέψης των άλλων. Χωρίς τους κατοπτρικούς νευρώνες δεν θα ήμασταν σε θέση να κάνουμε κάτι τέτοιο. Μπορούμε να καταλάβουμε από την εμπειρία μας πως λειτουργούν αυτοί οι νευρώνες. Κάθε φορά που βλέπουμε κάποιον να χτυπά, αντιδρούμε σαν να αισθανόμαστε και εμείς τον πόνο, ενώ επίσης κάθε φορά που ο ποδοσφαιριστής της αγαπημένης μας ομάδας σουτάρει για να πετύχει γκολ, σηκωνόμαστε και εμείς κάνοντας την ίδια κίνηση με τα πόδια μας.

Με αρκετή εξάσκηση μπορούμε να καταφέρουμε να διαμορφώσουμε το μυαλό μας με τρόπο που να προσομοιάζει με το μυαλό ενός άλλου και έτσι να εντοπίσουμε τις σκέψεις του. Η διαδικασία αυτή δεν είναι εύκολη, αλλά η κατανόηση των παραπάνω δεδομένων και θεωριών μπορεί να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.

share24.gr

http://share24.gr