Αποκαλυπτικά είναι τα δεδομένα της νέας πλατφόρμας του ΙΟΒΕ «Greece
in Numbers», που μόλις εγκαινιάστηκε, και παρουσιάζει συγκεντρωτικά
στατιστικά στοιχεία για οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα στην Ελλάδα.
Ο κόμβος δεδομένων «Greece in Numbers» αντλεί τα πιο πρόσφατα
δημοσιευμένα στοιχεία από επίσημες και άλλες πηγές – ΕΛΣΤΑΤ, Εurostat,
Tράπεζα της Ελλάδος, υπουργεία και δημοσίους φορείς και τα οργανώνει
σε μια συνεκτική μορφή, φιλική προς τον χρήστη. Τα κατηγοριοποιεί σε 12
τομείς και τα παρουσιάζει μέσω διαδραστικών γραφημάτων, τα οποία
συνοδεύονται από συνοπτικές επεξηγήσεις, για να διευκολύνουν την
πρόσβαση και την κατανόηση της πληροφορίας.
Ο δίγλωσσος κόμβος δεδομένων του ΙΟΒΕ, στα αγγλικά και τα ελληνικά,
καλύπτει ένα σημαντικό κενό, καθώς μέχρι τώρα για να συλλέξει κανείς
αξιόπιστες στατιστικές και ποσοτικούς δείκτες για τη χώρα μας έπρεπε να
ανατρέξει σε πολλαπλές πηγές.
Διαχρονικές συγκρίσεις
Καθώς η πλατφόρμα Greece in Numbers παρουσιάζει διαχρονικά στοιχεία,
σε βάθος δεκαετιών, δίνει την ευκαιρία στον κάθε πολίτη, ειδικό και μη,
να συγκρίνει το χθες με το σήμερα και να εξάγει τα δικά του
συμπεράσματα.
Εντυπωσιακές είναι οι συγκρίσεις με το πρόσφατο παρελθόν, πριν και
μετά την πανδημία, αλλά και με την περίοδο πριν και μετά τη
δημοσιονομική κρίση.
Ιδίως στην κατηγορία που αφορά το βιοτικό επίπεδο, το εισόδημα, την
ανισότητα και την υλική στέρηση-φτώχεια, αποτυπώνεται ανάγλυφα η
κοινωνική και οικονομική καθίζηση της μνημονιακής περιόδου και τα
σκαμπανεβάσματα της ανάκαμψης που ακολούθησε. Απογοητευτικό είναι ότι
μέχρι σήμερα, το επίπεδο διαβίωσης σε πολλούς τομείς, παραμένει σε
χειρότερη κατάσταση από ό,τι ήταν πριν μια δεκαπενταετία.
Μείωση στην κατανάλωση
Για παράδειγμα, η μηνιαία αξία κατανάλωσης για το μέσο νοικοκυριό
ανέρχεται στα 2.126 ευρώ (στοιχεία 2023), μειωμένη σε ονομαστική αξία
κατά 430 ευρώ σε σύγκριση με το 2008. Αν λάβουμε υπόψιν και τις
μεταβολές στον πληθωρισμό, η μείωση της κατανάλωσης είναι αρκετά
μεγαλύτερη. Σε σύγκριση με το 2019, το τελευταίο έτος «κανονικότητας»,
πριν την πανδημία, η μέση κατανάλωση έχει αυξηθεί κατά 290 ευρώ ή 15,7% –
περίπου στο ύψος του πληθωρισμού.
Αντίστοιχα, ο μέσος μισθός, σε σύγκριση με το 2020, όταν ξεκίνησε η
πληθωριστική κρίση, έχει αυξηθεί περίπου κατά 12,5%. Παραμένει
χαμηλότερος, σε ονομαστική αξία, από τον μέσο μισθό του 2009, ενώ οι
ονομαστικές αυξήσεις που μεσολάβησαν είναι επίσης χαμηλότερες από την
αύξηση του πληθωρισμού. Πιο ακριβής όμως είναι η εικόνα της μεταβολής
του δείκτη του πραγματικού μισθού, σε αποπληθωρισμένες τιμές. Στο
σύνολο της αγοράς εργασίας, μεταξύ 2020 και 2023, ο πραγματικός μισθός
υποχώρησε κατά -2,2%
Καθίζηση μισθών
Σε σύγκριση με το 2009, ο πραγματικός μισθός έχει μειωθεί κατά -12,5%
(έχοντας ως κατώφλι τις τιμές του 2020). Σχεδόν 15 χρόνια μετά το
ξέσπασμα της δημοσιονομικής κρίσης, η θέση των εργαζομένων στην Ελλάδα
παραμένει σημαντικά δυσμενέστερη από τότε.
Το εύρημα αυτό επικοινωνεί με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
που δείχνουν ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα το 2023, ήταν
σχεδόν 19% χαμηλότερο από ό,τι το 2008, όταν στον μέσο όρο της ΕΕ είχε
αυξηθεί πάνω από 11%.
Eισόδημα – Ανισότητα
Το ετήσιο διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα ανά άτομο στην Ελλάδα ανήλθε το
2023, περίπου στα 10.000 ευρώ. Αν και αυξήθηκε σε ονομαστικούς όρους
περίπου κατά 1260 ευρώ σε σύγκριση με το 2020, παραμένει μειωμένο σχεδόν
κατά 2.000 ευρώ από ό,τι το 2010.
Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά την απασχόληση, σε σύγκριση με το 2009
έχουν χαθεί πάνω από 360.000 θέσεις εργασίας, παρά τη μείωση των
ποσοστών ανεργίας. Έντονες διακυμάνσεις παρουσιάζει ο δείκτης Gini, που
μετράει την εισοδηματική ανισότητα. Αφού εκτοξεύθηκε την περίοδο της
κρίσης, φτάνοντας στο ζενίθ το 2012, είναι σήμερα σαφώς βελτιωμένος.
Σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση της ανισότητας εξακολουθούν να παίζουν οι
κοινωνικές μεταβιβάσεις – οι συντάξεις και οι κοινωνικές παροχές. Ενώ
χωρίς αυτές η εισοδηματική ανισότητα είναι σήμερα αισθητά χειρότερη από
ό,τι ήταν το 2010, μετά τις συντάξεις και τα επιδόματα, η εικόνα είναι
οριακά βελτιωμένη σε σύγκριση με τότε.
