Η συλλογή σπόρων είναι μια ευχάριστη και δημιουργική διαδικασία αρκεί να ξέρεις πώς να το κάνεις!
Της Κορίνας Καφετζοπούλου
Όσοι ασχολούνται με τη γη έχουν μάθει να συλλέγουν σπόρους. Οι πρωτάρηδες που τώρα ασχολούνται, αναρωτιούνται πως θα τους συλλέξουν, διότι στη γεωργία πολλά πράγματα δεν είναι αυτονόητα.
Η ομάδα Πελίτι Ηράκλειου που ενεργά πλέον ασχολείται με τη διάδοση και την προσφορά των ντόπιων ποικιλιών ετοίμασε και ένα εγχειρίδιο συλλογής σπόρων διότι τα ερωτήματα ... πέφτουν βροχή!
Τα "φώτα" της έδωσε η ομάδα και στο MadeinCreta.
Βασική αρχή συλλογής σπόρων
Συλλέγουμε σπόρο από τα πιο αντιπροσωπευτικά φυτά της ποικιλίας, τα πιο καλαίσθητα, υγιή και πιο παραγωγικά τα οποία είναι καλό να τα σημαδεύουμε με μια κορδέλα.
Προσπαθούμε να συλλέγουμε σπόρο από όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό φυτών μιας ποικιλίας τουλάχιστον (6-12) και περισσότερα στάδια παραγωγής (αρχή, μέση, τέλος καρποφορίας).
Με αυτόν τον τρόπο έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να διατηρήσουμε όλα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας.
Βασικό είναι όταν σπέρνουμε μια ποικιλία να φυλάμε μια μικρή ποσότητα από το σπόρο για την περίπτωση που η καλλιέργεια μας καταστραφεί για οποιοδήποτε λόγο
Ντομάτα
Συλλέγουμε τις ντομάτες όταν είναι πολύ ώριμες. Τις κόβουμε οριζόντια και τις στύβουμε στο σουρωτήρι για να πέσουν οι σπόροι. Τους πλένουμε με άφθονο νερό ανακατεύοντας με το χέρι μας.
Βάζουμε τους σπόρους μαζί με τη ζελατίνα σε ένα γυάλινο βάζο με νερό και το τοποθετούμε σε ένα ζεστό μέρος, 16-24° κελσίου, για περίπου 3-4 ημέρες.
Ανακατεύουμε μια φορά την ημέρα. Ένα στρώμα μύκητα σαν μούχλα θα αρχίσει να εμφανίζεται στην κορυφή του μίγματος μετά από τις μερικές ημέρες. Αυτός ο μύκητας όχι μόνο τρώει το ζελατινούχο πολτό που περιβάλλει κάθε σπόρο και αποτρέπει τη βλάστηση, παράγει επίσης τα αντιβιοτικά που βοηθούν για να ελέγξουν τις ασθένειες των σπόρων.
Μετά από 3-4 ημέρες γεμίζουμε το δοχείο με τους σπόρους με νερό και ανακατεύουμε.
Αφήνουμε το περιεχόμενο να ηρεμήσει. Ό,τι επιπλέει το απομακρύνουμε. Αυτή τη διαδικασία την κάνουμε 2-3 φορές Οι υγιείς σπόροι βρίσκονται στον πάτο.
Στραγγίζουμε τους καθαρούς σπόρους και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα, δροσερή θέση για 1-2 εβδομάδες έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζουμε.
Κολοκύθάκι, αγγούρι
Διαλέγουμε τα υγιή φυτά και τα σημαδεύουμε χαράζοντας ελαφρά ένα Χ με μαχαίρι τον 2ο ή 3ο καρπό. Φροντίζουμε να κόβουμε τους επόμενους καρπούς όταν είναι μικροί.
Όταν ο καρπός γίνει κίτρινος και σκληρός και σταματήσει να μεγαλώνει, τον αφήνουμε άλλες δέκα ημέρες πάνω στο φυτό και μετά τον κόβουμε, κατά μήκος και χαράζουμε προσεκτικά για να μην τραυματιστούν οι σπόροι.
Κάτω από μια βρύση πιέζουμε τους σπόρους με τα δάκτυλά μας για να ξεκολλήσουν από τη σάρκα και να πέσουν στο σουρωτήρι. Τους πλένουμε καλά τους στραγγίζουμε και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα.
Προσοχή: Για τις μεγάλες κολοκύθες δεν ισχύουν τα παραπάνω.
Τις αφήνουμε να ωριμάσουν όλες πάνω στο φυτό και όταν τις κόψουμε για το φαγητό τότε μπορούμε να κρατήσουμε το σπόρο.
Καρπούζι, πεπόνι
Όταν το πεπόνι ωριμάσει αποκολλάται εύκολα από τον καρπό. Το καρπούζι είναι ώριμο όταν ξεραθεί το φύλλο και ο έλικας του. Αφαιρούμε τους σπόρους, τους πλένουμε καλά τους στραγγίζουμε και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα.
Πιπεριά
Με την πιπεριά κάνουμε ό,τι και με το κολοκύθι και το αγγούρι στην αρχή. Στη συνέχεια αφήνουμε τους καρπούς να ωριμάσουν και να ζαρώσουν. Ανοίγουμε τους καρπούς και ξεχωρίζουμε τους σπόρους με τα δάκτυλα. Τους αφήνουμε σε λαδόκολλα για να στεγνώσουν.
Tips. Για να πιάσουμε τους σπόρους της καυτερής πιπεριάς φοράμε πάντα γάντια.
Φασόλι, αρακάς, κουκί
Διαλέγουμε τα πιο εύρωστα φυτά και αφήνουμε τον 2ο ή 3ο καρπό αμάζευτο σε κάθε φυτό.
Αφήνουμε το φυτό να ξεραθεί εντελώς. Παίρνουμε τους ξερούς καρπούς και αφαιρούμε το σπόρο τους.
Μαρούλι, ραδίκι, αντίδι, καρότο, άνηθο, μαϊντανό, σέλινο, ρόκα , λάχανο , μπρόκολο, κουνουπίδι, ρεπάνι
Αφήνουμε τα φυτά που επιλέξαμε για σπόρο να ανθίσουν και να σποριάσουν. Σε περιοχές με βαρύ χειμώνα όταν πρόκειται για λαχανικά που δίνουν σπόρο το δεύτερο χρόνο μπορούμε να μεταφυτεύσουμε τα φυτά και να τα αποθηκεύσουμε για να «ξεχειμωνιάσουν».
Αφού τα βάλουμε σε ένα τελάρο και τα καλύψουμε με άμμο τα τοποθετούμε σε μέρος ασφαλές από το παγετό. Νωρίς την άνοιξη τα φυτεύουμε στις νέες τους θέσεις για να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους.
Όταν οι περισσότεροι σπόροι είναι ώριμοι κόβουμε τις κορυφές των φυτών και τις κρεμάμε ανάποδα σε ξηρό μέρος με ένα ταψί από κάτω για να πέφτουν οι σπόροι.
Αργότερα τινάζουμε τους υπόλοιπους σπόρους, που δεν έχουν πέσει μόνοι τους και κοσκινίζουμε για να μείνει ο σπόρος καθαρός.
Αποθήκευση συντήρηση σπόρων
Όλοι οι σπόροι ξεραίνονται σε σκιερό και καλά αεριζόμενο χώρο. Τους μεγαλύτερους τους ανακατεύουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Οι σπόροι αποθηκεύονται με ασφάλεια μόνο εάν είναι εντελώς ξεροί.
Προσοχή: Ξεροί, οι σπόροι οι μικροί και οι μακρόστενοι είναι όταν σπάνε με το λύγισμα και οι μεγάλοι όταν θρυμματίζονται με το χτύπημα του σφυριού και όχι όταν λιώνουν.
Τους φυλάμε σε χάρτινα, υφασμάτινα και γυάλινα βαζάκια.
Σε κάθε περίπτωση τους προσέχουμε για να μην έρθουν σε επαφή με τρωκτικά ή έντομα. Κρατάμε τα στοιχεία του κάθε φυτού με επαρκείς πληροφορίες. Όνομα ποικιλίας, ημερομηνία συγκομιδής κ.α
Οι σπόροι διατηρούνται σε καθαρό και σκιερό, δροσερό και ξηρό μέρος για 3-5 χρόνια κατά μέσο όρο. Ορισμένα είδη έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής όπως π.χ ο μαιντανός.
Όσοι ασχολούνται με τη γη έχουν μάθει να συλλέγουν σπόρους. Οι πρωτάρηδες που τώρα ασχολούνται, αναρωτιούνται πως θα τους συλλέξουν, διότι στη γεωργία πολλά πράγματα δεν είναι αυτονόητα.
Η ομάδα Πελίτι Ηράκλειου που ενεργά πλέον ασχολείται με τη διάδοση και την προσφορά των ντόπιων ποικιλιών ετοίμασε και ένα εγχειρίδιο συλλογής σπόρων διότι τα ερωτήματα ... πέφτουν βροχή!
Τα "φώτα" της έδωσε η ομάδα και στο MadeinCreta.
Βασική αρχή συλλογής σπόρων
Συλλέγουμε σπόρο από τα πιο αντιπροσωπευτικά φυτά της ποικιλίας, τα πιο καλαίσθητα, υγιή και πιο παραγωγικά τα οποία είναι καλό να τα σημαδεύουμε με μια κορδέλα.
Προσπαθούμε να συλλέγουμε σπόρο από όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό φυτών μιας ποικιλίας τουλάχιστον (6-12) και περισσότερα στάδια παραγωγής (αρχή, μέση, τέλος καρποφορίας).
Με αυτόν τον τρόπο έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να διατηρήσουμε όλα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας.
Βασικό είναι όταν σπέρνουμε μια ποικιλία να φυλάμε μια μικρή ποσότητα από το σπόρο για την περίπτωση που η καλλιέργεια μας καταστραφεί για οποιοδήποτε λόγο
Ντομάτα
Συλλέγουμε τις ντομάτες όταν είναι πολύ ώριμες. Τις κόβουμε οριζόντια και τις στύβουμε στο σουρωτήρι για να πέσουν οι σπόροι. Τους πλένουμε με άφθονο νερό ανακατεύοντας με το χέρι μας.
Βάζουμε τους σπόρους μαζί με τη ζελατίνα σε ένα γυάλινο βάζο με νερό και το τοποθετούμε σε ένα ζεστό μέρος, 16-24° κελσίου, για περίπου 3-4 ημέρες.
Ανακατεύουμε μια φορά την ημέρα. Ένα στρώμα μύκητα σαν μούχλα θα αρχίσει να εμφανίζεται στην κορυφή του μίγματος μετά από τις μερικές ημέρες. Αυτός ο μύκητας όχι μόνο τρώει το ζελατινούχο πολτό που περιβάλλει κάθε σπόρο και αποτρέπει τη βλάστηση, παράγει επίσης τα αντιβιοτικά που βοηθούν για να ελέγξουν τις ασθένειες των σπόρων.
Μετά από 3-4 ημέρες γεμίζουμε το δοχείο με τους σπόρους με νερό και ανακατεύουμε.
Αφήνουμε το περιεχόμενο να ηρεμήσει. Ό,τι επιπλέει το απομακρύνουμε. Αυτή τη διαδικασία την κάνουμε 2-3 φορές Οι υγιείς σπόροι βρίσκονται στον πάτο.
Στραγγίζουμε τους καθαρούς σπόρους και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα, δροσερή θέση για 1-2 εβδομάδες έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζουμε.
Κολοκύθάκι, αγγούρι
Διαλέγουμε τα υγιή φυτά και τα σημαδεύουμε χαράζοντας ελαφρά ένα Χ με μαχαίρι τον 2ο ή 3ο καρπό. Φροντίζουμε να κόβουμε τους επόμενους καρπούς όταν είναι μικροί.
Όταν ο καρπός γίνει κίτρινος και σκληρός και σταματήσει να μεγαλώνει, τον αφήνουμε άλλες δέκα ημέρες πάνω στο φυτό και μετά τον κόβουμε, κατά μήκος και χαράζουμε προσεκτικά για να μην τραυματιστούν οι σπόροι.
Κάτω από μια βρύση πιέζουμε τους σπόρους με τα δάκτυλά μας για να ξεκολλήσουν από τη σάρκα και να πέσουν στο σουρωτήρι. Τους πλένουμε καλά τους στραγγίζουμε και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα.
Προσοχή: Για τις μεγάλες κολοκύθες δεν ισχύουν τα παραπάνω.
Τις αφήνουμε να ωριμάσουν όλες πάνω στο φυτό και όταν τις κόψουμε για το φαγητό τότε μπορούμε να κρατήσουμε το σπόρο.
Καρπούζι, πεπόνι
Όταν το πεπόνι ωριμάσει αποκολλάται εύκολα από τον καρπό. Το καρπούζι είναι ώριμο όταν ξεραθεί το φύλλο και ο έλικας του. Αφαιρούμε τους σπόρους, τους πλένουμε καλά τους στραγγίζουμε και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα.
Πιπεριά
Με την πιπεριά κάνουμε ό,τι και με το κολοκύθι και το αγγούρι στην αρχή. Στη συνέχεια αφήνουμε τους καρπούς να ωριμάσουν και να ζαρώσουν. Ανοίγουμε τους καρπούς και ξεχωρίζουμε τους σπόρους με τα δάκτυλα. Τους αφήνουμε σε λαδόκολλα για να στεγνώσουν.
Tips. Για να πιάσουμε τους σπόρους της καυτερής πιπεριάς φοράμε πάντα γάντια.
Φασόλι, αρακάς, κουκί
Διαλέγουμε τα πιο εύρωστα φυτά και αφήνουμε τον 2ο ή 3ο καρπό αμάζευτο σε κάθε φυτό.
Αφήνουμε το φυτό να ξεραθεί εντελώς. Παίρνουμε τους ξερούς καρπούς και αφαιρούμε το σπόρο τους.
Μαρούλι, ραδίκι, αντίδι, καρότο, άνηθο, μαϊντανό, σέλινο, ρόκα , λάχανο , μπρόκολο, κουνουπίδι, ρεπάνι
Αφήνουμε τα φυτά που επιλέξαμε για σπόρο να ανθίσουν και να σποριάσουν. Σε περιοχές με βαρύ χειμώνα όταν πρόκειται για λαχανικά που δίνουν σπόρο το δεύτερο χρόνο μπορούμε να μεταφυτεύσουμε τα φυτά και να τα αποθηκεύσουμε για να «ξεχειμωνιάσουν».
Αφού τα βάλουμε σε ένα τελάρο και τα καλύψουμε με άμμο τα τοποθετούμε σε μέρος ασφαλές από το παγετό. Νωρίς την άνοιξη τα φυτεύουμε στις νέες τους θέσεις για να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους.
Όταν οι περισσότεροι σπόροι είναι ώριμοι κόβουμε τις κορυφές των φυτών και τις κρεμάμε ανάποδα σε ξηρό μέρος με ένα ταψί από κάτω για να πέφτουν οι σπόροι.
Αργότερα τινάζουμε τους υπόλοιπους σπόρους, που δεν έχουν πέσει μόνοι τους και κοσκινίζουμε για να μείνει ο σπόρος καθαρός.
Αποθήκευση συντήρηση σπόρων
Όλοι οι σπόροι ξεραίνονται σε σκιερό και καλά αεριζόμενο χώρο. Τους μεγαλύτερους τους ανακατεύουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Οι σπόροι αποθηκεύονται με ασφάλεια μόνο εάν είναι εντελώς ξεροί.
Προσοχή: Ξεροί, οι σπόροι οι μικροί και οι μακρόστενοι είναι όταν σπάνε με το λύγισμα και οι μεγάλοι όταν θρυμματίζονται με το χτύπημα του σφυριού και όχι όταν λιώνουν.
Τους φυλάμε σε χάρτινα, υφασμάτινα και γυάλινα βαζάκια.
Σε κάθε περίπτωση τους προσέχουμε για να μην έρθουν σε επαφή με τρωκτικά ή έντομα. Κρατάμε τα στοιχεία του κάθε φυτού με επαρκείς πληροφορίες. Όνομα ποικιλίας, ημερομηνία συγκομιδής κ.α
Οι σπόροι διατηρούνται σε καθαρό και σκιερό, δροσερό και ξηρό μέρος για 3-5 χρόνια κατά μέσο όρο. Ορισμένα είδη έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής όπως π.χ ο μαιντανός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου