Από τη ναυμαχία του Νείλου, υπό την ηγεσία του Λόρδου Νέλσονα, στους οπωρώνες της Νέας Νότιας Ουαλίας
Οι εφημερίδες έχουν υπάρξει από παλιά εξαιρετική πηγή πληροφοριών για την περιγραφή ιστορικών γεγονότων, ή για την ανάδειξη των προσωπικών ιστοριών των ανθρώπων. Αυτό που ακολουθεί είναι η αφήγηση της ιστορίας ενός Έλληνα με το όνομα Γεώργιος Μανουήλ ή Εμμανουήλ, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έφτασε στην αποικία της Νέας Νότιας Ουαλίας το 1811.
Η εξιστόριση αρχίζει με το θάνατο του εκατονταχρονίτη Γεωργίου Μανουήλ στις 22 Ιουνίου 1878 και παρακολουθεί το μονοπάτι της ζωής του στην αποικία της Νέας Νότιας Ουαλίας και ακόμη πιο πέρα.
Το παρακάτω απόσπασμα εφημερίδας, που στρέφει την προσοχή μας στο θάνατο του Γεωργίου, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα “The Sydney Morning Herald”, την Παρασκευή, 28 Ιουνίου 1878 και αναφέρει:
«Την Κυριακή, στις 23 Ιουνίου, κηδεύτηκε στο νεκροταφείο Castle Hill, από τον Αιδεσιμότατο κ. Dawson, ιερέα της εκκλησίας Wesley, ο Γεώργιος Μανουήλ ή Γεώργιος Εμμανουήλ, στο φέρετρο του οποίου ήταν γραμμένη η ηλικία των 101 ετών».
Μια εβδομάδα αργότερα, στις 6 Ιουλίου 1878, ένα άλλο παρόμοιο άρθρο εμφανίστηκε στις στήλες της εφημερίδας “Freeman’s Journal NSW” με τίτλο “Θάνατος ενός εκατονταχρονίτη” όπου στην πρώτη παράγραφο αναφερόταν τα εξής:
Χάρτης Αυστραλίας 1832: Εκδότης: W.S Orr, Συγγραφείς: John Dower & W.M Higgins. Η διακεκομμένη γραμμή δείχνει το θαλάσσιο ταξίδι του Γεωργίου Μανουήλ για φώκιες. Ένθετα: Γεώργιος Μανουήλ: Μέλος του πληρώματος του πλοίου ‘Belinda’. Πηγή: Πολιτειακά Αρχεία ΝΝΟ; Κατάλογος πληρωμάτων και επιβατών (Ships musters) (1816-1825)
“Ο Γεώργιος Εμμανουήλ, ένας Έλληνας, πέθανε στο Castle Hill την περασμένη εβδομάδα από βαθιά γεράματα στην ηλικία των 101 ετών. Ο αποθανών κατοικούσε στην αποικία μας για σχεδόν εβδομήντα χρόνια”.
Οπότε, ποιος ήταν ο Γεώργιος Μανουήλ ή Εμμανουήλ, που τον αποκαλούσαν συνήθως “Γεώργιος ο Έλληνας ή “ο γερο-Γεώργιος ο Έλληνας”;
Ο θάνατος του γερο-Γεώργιου στις 22 Ιουνίου 1878, μόνο στη Νέα Νότια Ουαλία, απασχόλησε τις στήλες τουλάχιστον δέκα εφημερίδων. Τα άρθρα περιέχουν πληθώρα λεπτομερών πληροφοριών, που αν τις συνδέσουμε μεταξύ τους, πλέκουν μια πολύχρωμη και εντυπωσιακή εξιστόριση που μπορεί να μας οδηγήσει στην επανεξέταση της ιστορίας των πρώτων Ελλήνων εποίκων στην Αυστραλία.
Στην περίπτωση του Γεωργίου Μανουήλ, είμαστε τυχεροί γιατί έχουμε πρόσβαση σε έναν σημαντικό αριθμό ιστορικών ντοκουμέντων, συμπεριλαμβανομένων και άρθρων εφημερίδων, που μας δίνουν το δικαίωμα να αναγνωρίσουμε το «γερο-Γεώργιο τον Ελληνα» ως τον αποδεδειγμένα πρώτο Έλληνα έποικο στην Αυστραλία.
Από τα παραπάνω δύο αποσπάσματα εφημερίδων συμπεραίνουμε ότι, ο Γεώργιος Μανουήλ κατοικούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Castle Hill και στην περιοχή της Paramatta (Cumberland County), φτάνοντας στην Αυστραλία στις αρχές του 1800. Το Κτηματολόγιο της Νέας Νότιας Ουαλίας του 1839 αναφέρει τον Γεώργιο Μανουήλ ως κάτοικο του Pennant Hill, στην περιοχή του οποίου αγόρασε 30 άκρες γης τον Ιανουάριο του 1839. Το όνομά του με βάση την απογραφή της Ν.Ν.Ουαλίας το 1841, τον εμφανίζει ως κάτοικο της Ενορίας Fields of Mars (κοντά στην Parramatta της ΝΝΟ). Το επάγγελμά του αναφέρεται ως γεωργός και η ιδιότητά του είναι αυτή του ελεύθερου έποικου.
Ο θάνατός του στην ηλικία των 101 ετών και το γεγονός ότι η ηλικία του αναγραφόταν στο φέρετρό του, τον έκαναν θέμα συζητήσεων στα ΜΜΕ εκείνης της εποχής.
H εφημερίδα “Newcastle Morning Herald & Miners Advocate” σημείωσε σε μια από τις στήλες της: “Την περασμένη εβδομάδα, στο Δικαστικό Μέγαρο της Paramatta δηλώθηκε ένας θάνατος που αξίζει να αναφερθεί έστω και στιγμιαίως. Ένας άνδρας με το όνομα Γεώργιος Εμμανουήλ ή Μανουήλ, Έλληνας, που η ηλικία του δηλώθηκε να είναι 101 ετών, πέθανε στην κατοικία του στο Castle Hill” (Ημερομηνία δημοσίευσης 5 Ιουλίου 1878).
Η δήλωση του θανάτου του Γεώργιου Μανουήλ ή Εμμανουήλ στο Δικαστικό Μέγαρο της Paramatta, αποδεικνύεται από το επικυρωμένο Πιστοποιητικό Θανάτου που εκδόθηκε από το Ληξιαρχείο της ΝΝΟ (αριθμός Πρωτοκόλου 1878/008716).
Πέρα από το να πιστοποιεί την ηλικία του γερο-Γεώργιου (101 ετών) και τα χρόνια διαμονής του στην Αυστραλία (67 χρόνια), το πιστοποιητικό θανάτου συμπεριλαμβάνει και άλλες προσωπικές λεπτομέρειες που έγιναν αντικείμενο της φιλοπεριέργειας πολλών δημοσιογράφων της αποικίας.
ΠΑΝΤΡΕΥΤΗΚΕ ΣΤΑ 99
Καθώς αποκαλύπτεται η ζωή του Γεώργιου Μιχαήλ, μαθαίνουμε ότι έφτασε στην Αυστραλία 67 χρόνια πριν το θάνατό του (το 1811) και ό,τι ο γερο-Γεώργιος παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, στην… ώριμη ηλικία των 99 ετών!
Στην εφημερίδα “The Australian Town and Country Journal (NSW)” 6 Ιουλίου 1878, αναδεικνύονταν τα παρακάτω σε ένα άρθρο αφιερωμένο σε αυτόν:
“Ένας άνθρωπος με το όνομα Γεώργιος Εμμανουήλ ή Μανουήλ, Έλληνας, που η ηλικία του έχει αναφερθεί να είναι τα 101 έτη, πέθανε στο σπίτι του στο Castle Hill, από βαθιά γεράματα. Ο αποθανών έφτασε στην αποικία πριν εξήντα επτά χρόνια, και απέκτησε περιουσία στη γειτονιά του Castle Hill, στην οποία και κατοικούσε για πολλά χρόνια…”
Το άρθρο συνεχίζει με την ασυνήθιστη αναφορά ό,τι “πριν 2 χρόνια, όταν ήταν 99 ετών, τον πάντρεψε ο αιδεσιμότατος κ. George, ιερέας της εκκλησίας Wesley, με κάποια Ann Nash, γεροντοκόρη, που η ηλικία της αναφέρεται ό,τι είναι 70 ετών. ”
Πολλά από τα άρθρα που δημοσιεύθηκαν με αφορμή το θάνατο του Γεωργίου Μανουήλ, επικεντρώνονταν στην καλοσύνη της συζύγου του Anne, που σύμφωνα με όλες τις αναφορές παντρεύτηκε το γερο-Γεώργιο δύο χρόνια πριν από το θάνατό του. Στο Πιστοποιητικό Θανάτου του αναφέρεται ξεκάθαρα ότι παντρεύτηκε την Anne Nash στην ηλικία των 99 ετών.
Η εφημερίδα “The Goulburn Herald and Chronicle” 3 Ιουλίου, 1878 αναφέρεται στις έγγαμες διευθετήσεις με ένα αστείο, αν και κυνικό, ύφος, για να παρουσιάσει τα γεγονότα.
“Πιστεύουμε ότι η κυρία (Ann Nash), δήλωσε ότι παντρεύτηκε τον ηλικιωμένο κύριο για να τον προσέχει, μια και δεν είχε κανένα άλλο πρόσωπο να τον προσέχει. Η πρακτική καλοσύνη αυτού του είδους, πιστεύουμε ότι είναι κάπως σπάνια; Και είναι κρίμα που αυτή η σύντομη περίοδος ευτυχίας του ζευγαριού, διακόπηκε από το φοβερό καταστροφέα. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η αυτοθυσία της χήρας ανταμείφθηκε ουσιαστικά, καθώς κληρονόμησε την περιουσία του γέροντα”.
Αρκεί να πούμε ότι αμέσως μετά το θάνατο του Γεωργίου, η θλιμμένη
χήρα διεκδίκησε τη μικρή περιουσία του. Η παρακάτω ανακοίνωση
δημοσιεύθηκε στην κυβερνητική εφημερίδα της ΝΝΟ -New South Wales
Government Gazette- στις 28 Ιουνίου 1878:
“Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Νότιας Ουαλίας
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ.
Διαθήκη του Γεωργίου Εμμανουήλ, κατοίκου Castle Hill, στην Αποικία της Νέας Νότιας Ουαλίας, αγρότης, αποθανών.
ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΟΥΜΕ, ότι μετά τη λήξη της περιόδου των δεκατεσσάρων ημερών από τη δημοσιοποίηση αυτής της κοινοποίησης, θα ανατεθεί σε αυτό το Αξιώτιμο Δικαστήριο, στο Τμήμα Εκκλησιαστικής Αρμοδιότητας, να επικυρώσει την τελευταία διαθήκη του παραπάνω επονομαζόμενου Γεωργίου Εμμανουήλ στην Άννα Εμμανουήλ (Ann Emanuel), χήρα του αποθανώντος και μοναδική κληρονόμος έτσι όπως αναφέρεται στη διαθήκη. Ημερομηνία, Parramatta, 25η ημέρα του Ιουνίου, 1878 μ.Χ.
JOHN E. BOWDEN,
Δικηγόρος για την αναφερόμενη
Άννα Εμμανουήλ (Ann Emanuel),
Οδός George, Parramatta”.
Όμως, η αλήθεια είναι ότι ο Γεώργιος Μανουήλ σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ήταν ένας ερημίτης και κατά πάσα πιθανότητα, όπως επισημαίνει η εφημερίδα “Cumberland Mercury”, προς το τέλος της ζωής του κατάλαβε ότι χρειαζόταν κάποιο άτομο να τον φροντίζει στα τελευταία του χρόνια.
“Έζησε μια μοναχική ζωή -στην πραγματικότητα σαν ένας ερημίτης- με εξαίρεση τον καιρό που τον επισκεπτόταν γείτονες στους οποίους ήταν φιλόξενος. Καταλαβαίνοντας κατά πάσα πιθανότητα ότι δεν είναι καλό για έναν άνθρωπο να ζει μόνος, πριν δύο χρόνια, απέκτησε σύζυγο, και από τότε είχε πολύ καλή προσοχή και περιποίηση.” (Cumberland Mercury – 28 Ιουνίου, 1878).
Η χήρα του γερο-Γεώργιου ήταν η μοναδική κληρονόμος της περιουσίας του. Ως κάτοικος για πολλά χρόνια της επαρχίας Cumberland, ο Γεώργιος απέκτησε σημαντική κτηματική περιουσία στη γειτονική περιοχή και για πολλά χρόνια ήταν γνωστός ως ένας αγρότης οπωροφόρων του Castle Hill-που πουλούσε τα προϊόντα του στην Αγορά του Σίδνεϊ.
Το παρακάτω άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “The Sydney Morning Herald”, με ημερομηνία 17 Φεβρουαρίου 1862, αναφέρεται σε ένα περιστατικό στο οποίο συμμετείχε ο γερο-Γεώργιος, στο κεντρικό Σίδνεϊ, κατά τη διάρκεια των καθημερινών του εργασιών:
“To πρωί του περασμένου Σαββάτου, ένα άλογο που έσερνε κάρο με φρούτα, ιδιοκτησίας ενός ανθρώπου με το όνομα Γεώργιος Μανουήλ, αγρότης από το Castle Hill, ενώ είχε αφεθεί μόνο του στην οδό George, τρόμαξε και έτρεξε στο δρόμο μέχρι που έφτασε την οδό Market, όπου συγκρούστηκε με άλογο και κάρο που ανήκαν στον Samuel Murrell.”
Ο Γεώργιος ήταν πασίγνωστος για την υποδειγματική φιλεργατικότητά του, και όταν ακόμη είχε πατήσει τα 90 εξακολουθούσε να πουλάει τα προϊόντα του σε ολόκληρο το Σίδνεϊ.
Φαίνεται ότιτο καλοκαίρι του 1875, ενώ ο Γεώργιος έκανε τη συνηθισμένη δουλειά του στα εσωτερικά προάστια του Σίδνεϊ, οι αποκαλούμενες “Μεγάλες Πυρκαγιές στο Pennant Hills και στο Castle Hill” σχεδόν κατέστρεψαν και το σπίτι του και τον οπωρώνα του.
“Οι μηλιές είχαν ήδη κάνει μήλα που ψήθηκαν. Το σπίτι και οι εγκαταστάσεις του ιδιοκτήτη του αγροκτήματος, μόλις που ξέφυγαν από την καταστροφή, ο συνιθισμένος νοικοκύρης αποκαλούμενος “γερο-Γεώργιος ο Έλληνας ” – ένας άνθρωπος σχεδόν 90 καλοκαιριών, βρίσκονταν εκείνη την ώρα στο Σίδνεϊ με μια καρότσα γεμάτη με φρούτα.” (Cumberland Mercury-11 Δεκεμβρίου 1875).
Οι καταστροφικές πυρκαγιές και η εν δυνάμει αψιμαχία του με το θάνατο, ήταν σίγουρα οι αιτίες που ο γερο-Γεώργιος επανεξέτασε τις προτεραιότητές του στη ζωή και αποφάσισε ότι ίσως έφτασε η ώρα να σταματήσει να εργάζεται στα 90 του και χρόνια. Την επόμενη χρονιά, το Μάιο του 1876 βρίσκουμε το “γερο-Γεώργιο τον Έλληνα” στην Αγία Τράπεζα, επισημοποιώντας το γάμο του με την Ann Nash ενώπιον του αιδεσιμότατου William George, ιερέα της εκκλησίας Wesley.
Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ
Όσο για τη ζωή του Γεωργίου Εμμανουήλ πριν από την άφιξή του στη νότια ήπειρο το 1811, από σειρά άρθρων εφημερίδων ανακαλύπτουμε ότι το επάγγελμά του ήταν αυτό του ναυτικού.
Αλλά το καύχημα του Γεωργίου ήταν ότι πολέμησε υπό τις διαταγές του Λόρδου Νέλσονα στη ναυμαχία του Νείλου (1 και 2 Αυγούστου 1798) καθώς και σε άλλες μάχες, κατά πάσα πιθανότητα, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Μεσογείου του Λόρδου Νέλσονα το 1798.
Η εφημερίδα “The Sydney Morning Herald” στις 5 Ιουλίου 1878, τελειώνει το άρθρο της με αφορμή το θάνατο του γερο-Γεωργίου με το παρακάτω σχόλιο: “Ο Μανουήλ υπήρξε ναυτικός και είχε πολεμήσει υπό τις διαταγές του Νέλσονα στο Νείλο και σε άλλα μέρη.”
H εφημερίδα “The Australian Town and Country Journal”, μια μέρα αργότερα επαινεί τη συνδρομή του στους πολέμους γράφοντας ότι “ο αποθανών ήταν παλαιός πολεμιστής έχοντας πολεμήσει σε αρκετές μάχες υπό την ηγεσία του μεγάλου μας ήρωα Νέλσονα.”
ΝΑΥΑΓΟΣ ΤΟ 1824
Η περιπετειώδης ζωή του Γεωργίου Μανουήλ, όμως, δεν σταματάει εδώ.
Με την άφιξή του στην αποικία της ΝΝΟ, ο Γεώργιος Μανουήλ συνέχισε το επάγγελμα του ναυτικού. Έγινε μέλος του πληρώματος του πλοίου Belinda”, που απέπλευσε από το Σύδνεϊ το Μάιο του 1824 με προορισμό τη θαλάσσια περιοχή με φώκιες που βρίσκονταν νότια του Esperance της Δυτικής Αυστραλίας. Η εμπορική δραστηριότητα για δέρματα από φώκιες σταμάτησε ξαφνικά όταν το “Belinda” ναυάγησε κοντά στο Middle Island στο Αρχιπέλαγος Recherche, στις 19 Ιουλίου, 1824.
Οι αρχές πίστεψαν ότι ο καπετάνιος και το πλήρωμα του σκάφους “Belinda” είχαν χάσει τη ζωή τους. Ως εκ θαύματος, όμως, ο Γεώργιος Μανουήλ και άλλα είκοσι πέντε μέλη του πληρώματος επέζησαν από το ναυάγιο. Το πλήρωμα του “Belinda” παρέμεινε στο Middle Island μέχρι το Δεκέμβριο του 1824, όταν διασώθηκαν από το πλοίο “Nereus”.
Ο Γεώργιος Μανουήλ και ολόκληρο το πλήρωμα επέστρεψαν στο Σίδνεϊ το Μάρτιο του 1825 μαζί με το εμπόρευμά τους, που ήταν συνολικά περίπου 3.500 δέρματα από θαλάσσιες φώκιες.
ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΣ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ
Λίγα χρόνια αργότερα, το Νοέμβριο του 1832 το όνομά του εμφανίζεται σε ακροαματική διαδικασία του δικαστηρίου όπου κλήθηκε να καταθέσει ως κατηγορούμενος για πλημμέλημα. Ο Γεώργιος Μανουήλ, σύμφωνα με αποδεικτικά στοιχεία του Δικαστηρίου, κατηγορήθηκε ως κλεπταποδόχος, στην περίπτωσή του ως αποδέκτης μεγάλης ποσότητας κλεμμένου καπνού αξίας πέντε λιρών.
Η ποινή που του επιβλήθηκε γι’ αυτό το έγκλημα, όπως περιγράφεται στα έγγραφα του Δικαστηρίου, ήταν “να φυλακιστεί για καταναγκαστικά έργα για μια περίοδο δώδεκα ημερολογιακών μηνών, στη φυλακή της Αυτού Μεγαλειότητας στο Newcastle.”
Τα έγγραφα των φυλακισμένων στο Newcastle σημειώνουν ξεκάθαρα ότι ο Γεώργιος Μανουήλ είχε γεννηθεί στην Ελλάδα και έφτασε στην αποικία ως ελεύθερος έποικος.
Η σύγκρουση του Γεωργίου Μανουήλ με το δικαστικό σύστημα, όμως, δεν σταμάτησε με την κλοπή του καπνού και την ποινή φυλάκισης ενός έτους στη φυλακή του Newcastle.
Το Μάρτιο του 1863, ο Γεώργιος Μανουήλ εμφανίζεται στο κεντρικό κακουργιοδικείο της ΝΝΟ γιατί είχε εκ προμελέτης μαχαιρώσει κάποιον Thomas Gibson.
Ο δικαστής επέβαλε την πιο ελαφριά ποινή για τέτοιο έγκλημα, καταδικάζοντάς τον “σε καταναγκαστικά έργα στους δρόμους, για περίοδο πέντε ετών” με επανεξέταση της καταδίκης, με βάση τη διαγωγή του, μετά τη συμπλήρωση έκτισης τριών χρόνων της ποινής.
Ο Γεώργιος Μανουήλ αφέθηκε ελεύθερος, λόγω καλής διαγωγής, από τη φυλακή του Cockatoo Island μετά από τρία χρόνια.
Η φήμη του Γεωργίου Μανουήλ ήταν τόσο διαδεδομένη στους κατοίκους της περιοχής Parramatta, που οι αρχισυντάκτες της εφημερίδας “Cumberland Argus” το Νοέμβριο του 1938 αποφάσισαν να ανατυπώσουν το αρχικό άρθρο που αναφερόταν στην πολυτάραχη ζωή του, στην ειδική έκδοση των 150 χρόνων με τίτλο “Παντρεύτηκε στα 99”.
Ανακεφαλαιώνοντας, όπως φαίνεται, ο Γεώργιος Μανουήλ ήταν ένας αποδεκτός και πολύ γνωστός κάτοικος της περιοχής της Parramatta της Νέας Νότιας Ουαλίας για πολλά χρόνια. Οι αναφορές σε άρθρα πολλών εφημερίδων, καθώς και κυβερνητικά έγγραφα, μας επιτρέπουν να υποστηρίξουμε με αξιοπιστία ότι ο Γεώργιος Μανουήλ ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, ο πρώτος Έλληνας έποικος που έφτασε στην Αυστραλία το 1811, πριν από οποιονδήποτε άλλο αποδεδειγμένο πρώιμο Έλληνα έποικο.
Αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, ο Γεώργιος Μανουήλ έκανε το μακρινό ταξίδι στην Αυστραλία. Παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις ατυχίες που είχε να αντιμετωπίσει σε έναν ξένο τόπο, έζησε μια πλήρη ζωή μέχρι την ηλικία των 101 ετών.
Αναφορές και πηγές:
– Συλλογή Αυστραλιανών εφημερίδων (Australian Newspaper Archival Collection. Trove.)
– Νέα Νότια Ουαλία, Αυστραλία, Κατάλογων ονομάτων αναχωρούντων Πληρωμάτων και Επιβατών, 1816-1825 (New South Wales, Australia, Departing Crew and Passenger Lists, 1816-1825)
– Νιούκαστλ, Βιβλίο Περιγραφής και Εισαγωγής Φυλακισμένων ΝΝΟ, 1818-1930 (Newcastle, NSW Gaol Description and Entrance Books, 1818-1930)
– ΝΝΟ Κτηματολόγιο Αγορών και Πωλήσεων 1839 (NSW Registers of Land Purchases and Sales 1839)
– ΝΝΟ, Απογραφή 1841 (NSW census, 1841)
– Ληξιαρχείο Κακουργιοδικείου ΝΝΝ, Μάρτιος 1863 (N.S.W Criminal Court Records, March 1863)
– Ληξιαρχείο ΝΝΟ (N.S.W Births, Deaths & Marriages)
Ευχαριστίες στους: Κώστα Α., Κώστα Κ. και Νίκο Π.
*Ο Κώστας Μάρκος είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης.
Πηγή:neoskosmos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου